Emoties zijn data

Jun 03, 2025

Verandering roept emoties op. Dat weten we allemaal. Frustratie, enthousiasme, angst, hoop, het komt allemaal langs zodra mensen hun gedrag moeten aanpassen. Maar in veel organisaties worden emoties nog steeds gezien als onhandig, lastig of zelfs irrationeel. Terwijl juist daar een enorme kans ligt.

Wat als we emoties niet wegduwen, maar ze serieus nemen als data?

De logica van gevoel

In organisaties wordt de ratio vaak verheven tot norm. We willen feiten, cijfers, KPI’s en onderbouwde plannen. Emoties worden dan al snel gezien als “soft” of subjectief, iets wat hoort bij weerstand of gedoe.

Maar dat beeld klopt niet. Emoties zijn geen ruis in het systeem. Ze zijn onderdeel van het systeem. Ze zijn informatie. In de psychologie wordt al jaren erkend dat emoties functioneel zijn. Ze geven aan wat belangrijk is. Angst wijst op dreiging, frustratie op obstakels, enthousiasme op kansen. Als je emoties leert lezen, zie je wat mensen echt bezighoudt.

Gedoe is goud

Stel: tijdens een verandertraject raken teams gefrustreerd. De reflex is vaak: gladstrijken, doorduwen, uitleggen waarom het “echt nodig” is. Maar die frustratie is data. Het vertelt je iets. Misschien voelen mensen zich niet gehoord. Misschien schuurt de verandering met hun waarden of dagelijkse praktijk. Dat moet je willen weten. Want pas als je begrijpt wat wringt, kun je iets in beweging zetten.

Gedoe is goud, zoals veranderkundige Léon de Caluwé ooit zei. Maar dan moet je het wel durven opgraven.

Van weerstand naar feedback

Als je emoties ziet als feedback, verandert ook je rol als leider of change professional. Je hoeft niet meer elk signaal van weerstand te fixen of glad te strijken. Je gaat luisteren. Doorvragen. Begrijpen.

Bijvoorbeeld:

Een teamlid zegt: 'Dit werkt toch nooit hier.'

In plaats van: 'Laten we positief blijven,'

vraag je: 'Wat maakt dat je dat denkt?'
Een manager moppert: 'We hebben al drie van dit soort trajecten gehad.'

In plaats van: 'Geef het een kans,'

zeg je: 'Vertel eens hoe dat ging, wat miste er?'

Zo bouw je vertrouwen en krijg je zicht op onderstromen die anders onzichtbaar blijven.

Hoe gebruik je emoties als data?

Vier tips:

Observeer: Let op non-verbale signalen, zoals stiltes, sarcasme, energie.
Label: Benoem emoties zonder oordeel. 'Ik merk dat dit je raakt, klopt dat?'
Vraag door: Wat maakt iemand boos, blij, bezorgd? Wat zit eronder?
Maak het bespreekbaar: Zet emoties op de agenda in retro’s, check-ins of andere sessies.

Het begint bij jezelf

Als je met emoties wilt werken, moet je ook je eigen reacties kunnen lezen. Word je ongeduldig als mensen twijfelen? Schiet je in de actie als het ongemakkelijk wordt? Dat zijn óók data. Over jou.

Emotionele intelligentie is niet iets vaags. Het is een professionele vaardigheid. Zeker in verandering.

Tot slot

Wie emoties serieus neemt, krijgt toegang tot de echte dynamiek in een organisatie. Je ziet niet alleen wat mensen doen, maar ook waarom ze het doen of laten. Je kunt veel veranderen met een goed plan, maar je verandert pas echt iets als je begrijpt hoe het voelt.

Stay connected with news and updates!

Stay updated with the latest insights and stories on change design: subscribe to our newsletter and never miss an update! Don't worry, your information will not be shared.

We hate SPAM. We will never sell your information, for any reason.