De verborgen kosten van slechte adoptie: van weerstand tot verloop en gemiste kansen
Aug 11, 2025
Wie ooit een verandertraject van dichtbij heeft meegemaakt, weet: het succes hangt zelden af van het plan of de techniek, maar alles van de mate waarin mensen het nieuwe echt gaan doen. Toch wordt de adoptie van veranderingvaak onderschat. Veel organisaties sturen vooral op tijd en budget, maar vergeten dat een nieuwe werkwijze pas rendeert als die daadwerkelijk wordt toegepast. Daardoor blijven de verborgen kosten van slechte adoptie vaak buiten beeld, terwijl juist daar de grootste besparingen en kansen liggen.
Weerstand als signaal van gemiste aansluiting
In veel trajecten zie je dat weerstand als probleem wordt gezien, iets wat zo snel mogelijk uit de weg moet worden geruimd. Maar weerstand is vaak een symptoom van slechte aansluiting: medewerkers zien het nut niet, voelen zich niet betrokken, of missen invloed. In de praktijk levert dat een flinke vertraging op, extra overleggen, aanpassingen en soms het volledig terugdraaien van besluiten. Volgens verschillende onderzoeken loopt bij verandertrajecten een fors deel uit op teleurstelling, vooral omdat mensen niet echt aan boord zijn. De kosten hiervan zijn lastig te becijferen, maar zichtbaar in het aantal gemiste deadlines, overschrijdingen van het budget en een groeiend cynisme op de werkvloer.
Verloop en verzuim: de sluipende prijs van slechte adoptie
Een onderschatte kostenpost is het verloop en het verzuim dat volgt op een slecht begeleide verandering. Medewerkers die zich niet gezien voelen, gaan zich terugtrekken of zoeken hun heil elders. Onderzoek laat zien dat het vervangen van een medewerker al snel oploopt tot een jaarsalaris aan werving, inwerken en verloren productiviteit. Zeker in krappe arbeidsmarkten zijn de kosten van vertrek en langdurig verzuim door stress of demotivatie enorm. Niet zelden zijn organisaties dan alsnog genoodzaakt extra te investeren in herstel- en betrokkenheidsprogramma’s.
Gemiste kansen door beperkte gedragsverandering
Misschien wel de grootste kostenpost is minder zichtbaar: gemiste kansen omdat nieuwe processen of systemen niet volledig benut worden. Denk aan een dure digitale tool die maar mondjesmaat wordt gebruikt, of een nieuwe manier van samenwerken die blijft steken bij een paar pioniers. Hier gaat niet alleen de initiële investering verloren, maar ook de verwachte opbrengst in kwaliteit, snelheid of klanttevredenheid. Pas wanneer medewerkers het nieuwe gedrag echt in de praktijk brengen, levert verandering rendement op.
Change design als hefboom voor rendement
Goed change design voorkomt deze verborgen kosten door vanaf de start te sturen op adoptie. Dit betekent: mensen betrekken bij het ontwerp, eigenaarschap stimuleren en ruimte bieden om het nieuwe in kleine stappen te proberen. Uit onderzoek van Prosci blijkt bijvoorbeeld dat projecten met uitstekend changemanagement zes keer vaker hun doelen halen dan projecten zonder. Ook Deloitte constateert dat organisaties die actief sturen op gedragsverandering tot 30 procent meer uit hun initiatieven halen, zowel in effectiviteit als in medewerkersbetrokkenheid. Investeren in change design betaalt zich dus niet alleen terug in harde euro's, maar ook in snellere en duurzamere resultaten.
Wil je meer leren over hoe je met gedragswetenschap en het STEAR-model eigenaarschap en duurzame verandering creert? Kijk dan op Change Adoption Design voor meer informatie over het programma.
Stay connected with news and updates!
Stay updated with the latest insights and stories on change design:Ā subscribe to our newsletter and never miss an update!Ā Don't worry, your information will not be shared.
We hate SPAM. We will never sell your information, for any reason.
